Favang Issue
Chhawrthla eng riai hnuaiah chuan ka lunglenna zawng zawng chuthangvansanga siar chu ka hrilh mawlh mawlh a,ngawi reng hian min lo ngaithla a.Ka lunglen avanga ka bianga mittui lo luangthla te chu chung siar chuan min hmuhpui tih ka hria a,mahse,dawhthei taka ka lunglenna tawngkam ngaihthlak bak chu tihtheih anei silo.Kei lah chuan a nin hlau hauh lovin chu siar hnenah chuan ka sawi zawm mawlh mawlh a.a tawpna atana mittui kara aw bah nuaih chunga"ka la hmangaih reng asin,mahse,thenna biahthu min hlan miau si a"tih ka sawi zawh chiah phei chuan a mittui a tla ve ni ngei hian ka hmu a.Chutah arsi ek tla ka hmu a,beisei nei takin ka mit ka han chhing a,ka duhthusam chu ka thinlungin ka sawichhuak a.mahse,duhthusam mai ani tih chu chung siar pawhin a hai bik lo.
Zanlai arkhuang chuan ka muthlu chu min kaithova.sana ka han bih a,ka mita mittui la chambang avang chuan ka hmufiah thei lova.Ka mittui ka han nuaihul thuak a,mut a hun tawh hle tih ka zuk hmu a.mutzai rel turin chu thla eng raih mai chu ka kalsan ta achumi hmain chung siar chu ka mangtha hmasa te te a,chutah khumlaizawl lam ka pan nghal a.zan rei tawh hle mahs semutmu ka tuah thei chuanglo.zan a rei telh telh a,ka mitthalah a sakhmelmawi leh zaidam tak chua a langfiah tawlh tawlh si a.
Aw....engvangin nge khuanu hian sira hnawl leh mai tura ka hmangaihna muhil lai a kaihthawh le!!?tih chu ka zawhna ani a."A tang ka belh laia a awnem tak hriat ka nghahhlelh thinzia te,a sakhmel hmu tura an run kai ka chakzia te,a tana thil tha tinreng tih ka huamzia te chu a tawnah hlan thin lo mah ila,khuanu'n min hriatpui reng si a."tiin ka thinlung chu a ri dup dup reng aKa mit ka meng a,ka thaw ka han hiplut kawk a ka han thaw chhuak leh hak a.zandang ang chu nise a tuka a sakhmel ka hmuh leh maina tur chuan min awimu thin ani a.Mahse,tunah zawng a sakhmel chu zawi loh,a zun ngaia rum chu ka chan tawh ani zo ta a."Mahse, ka demlo che.i rinhlelhna avanga i rilru hah tur te,i thinlung no leh ngilnei tak tuamdam tura i bula ka awm theih silohzia temin mamawh leh min ngaih em em changa i duh ang tawka ka ngaihsak loh naah che lehkeimah avanga i mittui i senna zawng zawng kha ka hmuhhmaih bik lo,hmuhhmaih ahnekin ka hmangaihna che an tizual asin." tiin kalo phun mawlh mawlh a.
Kan nunhlui ka han chhuikir a.....Zirna lamtluang zawh a ngaih miau avanga lam hlaa zirna in pan tura,zak chung leh inti pachang chunga ka thlah lai te...,chu mai nilovin,chu zirna in a thlen hunah pawh min bepawp reng duh ani tih hriat taka ka adress a laklai te kha ka thinlungah a thih theih ka ringlo.Chutah kan thlenna tur hmun kan thlen tep tawh avang lehinhmu leh mai tawhlo tur kan nih avanga thlahlel tih hriat taka a kut no taka ka kut a rawn vawn laia ka thinlung lawmzia te kha. .Aw.. a awmawi leh a tawngkau chheh nalh taka, a der ani lo tih hriat taka 'rinawmna biahthu'min hlan kha sut leh thei hian ka ring mawlh lo.Mahse,kara hmelma pawh nilovin chu awmaw tak ngei chu a suttu ani maiu si a...A sakhmel mawina leh mize nu tak chu chu rinawm lohna chuan a tihchhiat ka phal theilo ani.Mahse,ka thu ani maiu silo
Ka hmangaihna leh ka thlahlelhna chu hrilh mawlh mawlh ka chak a,mahse,ka duhthusam mai chu ka chantawk ani si.Chutah hreh tak chungin ka lukham hnuai ka han ban a,a thlalakla tharlam tak mai chu ka zuk dap fuh a,dim takin ka phawrhchhuak a,ka mit ka chhing achutah muangchanginka han meng a,a sakhmel pawisawilo tak chu ka zuk hmu a......'Ka naute,i thil tih hi i tihpalh ni mawlh rawh se,engtiklai pawhin ka ngaidam reng ang che"tiin ka thinlung chu a tawng a.Tichuan a thlalak chu dim takin ka fawp a 'Mangtha' tiin khumah ka let a,hmangaihna mittui chuan min awi muhil ta a.
Dar 5 a pelh deuh hlek hnu chuan cinema hall, kan khuaa lian ber maiah chuan kan thu tlar tham a. Keini, Mizo 5 tih loh chu Vai vek an ni. Bollywood-ho film siam thar, 'Murder' tih chu kan en mek a. Vai tawng kawi khat pawh thiam lo chuan ka en ve tho a. Hindi film cinema hall-a kal meuha ka en vawi khatna a ni hial awm e.
Kan en chho zel a an chezia thlir chungin, thiante'n a chang changa an lo lehna nen chuan hmehbel chawpin ka en ve zel a. A film a tunlai, a sexy, a hmuhnawm ve tho mai. Tin, chumai bakah Bangkok-a chan a nih vangin hmel zo deuh deuh an tam a, a hmuhnawm riau.
Chutah Changtupa'n Changtunu bialpa a tawkzal a, a thi emaw atih a, a buai em em lai tak maiin, Mizo Tawng ngei maia tawng a lo ri chhuak ta! E! Kan cinema hall chhungah hian Mizo dang an awm ve elo? Ti chuan kan beng leh mit kan han len kual deuh a. A ni lo. Cinema a ni. An mahni pawh an lo lang nghal. Mizo an ni ngei mai. An tawng pawh Mizo. Engtin nge an lo lan ve ringawt a? Tih zawhna leh mak tihna chu ka-ah chuan a chhuak rual thawt hlawm a.
An Mizo tawng zawha an Sap tawng pawh Mizo awphawi dik tak! Uai! Bollywood film 'Murder' chu kha thil hlek khan a ti-Zo ta raih mai. A ngainatawm sawt! Engtin nge khatih laia Mizo leh kan tawng an lo hman kher kha ni ang le? I lo sawi zui teh ang u.
Pakhatna. Khata Mizo tlangval lo langte khan 'Bangkok mi kan ni', 'Thai kan ni' tiin an lo bum en ni ang? Nih awm loh tak. Bollywood ve rengruangah chuan thil chu an rel fel tawk turah chuan ngai i la.
Pahnihna. A film chan laklawh lai khan an lo kaltlang ve a, kan ti dawn em? Awihawm loh lutuk.
Pathumna. Khatia Mizo leh Mizo tawng kan hmuh a, kan hriat takah chuan, a film kha kan nelin, kan tlangnel ta sawt mai. A film kalphung leh zel hre turin HINDI thiam a chakawm sawt. 'Hindi thian ka va'n chak!'. Hindi thiam an intithei dawn tih a chiang reng.
Chu chu a ni lo em ni Pro-Hindutva policy? Chu chu a ni lo em ni 'Saffronization' chu? Ngaihtuah zui tur a tithui tlat! Hindi ngainep ber leh tei thei lo ber hnam tawng kher hi engatinge Hindi thehdarhtu pawl hian an hman talt le? Khatia kan tawng rei lo te a lo lan zeuh khan kha Hindi film kha kan lo nel ta em em mai a. Chu chuan a dawt chiaha a thlen chu Hindi film enna.
Ngaihtuah zui peihte tan chuan ngaihtuah zui tur a tam. HIndi luipui hi engtin nge Zotui thiang hian a fin tak ang le? Aw! Zoram, India hi nang aiin a lian a, i hneh loh HNU a nih hi aw!! Mahse, hnam dang hmusit mai lo la.
Astma natna hi Zofate natna vei tamtakte zingami ani awme.Natna kaiawl tak,mahsedamhartak ani.Natna hrik vanga kai nilovin,vanduai bik te natna kan ti thai awme.Inkaichhawntheih leh inthlahchhawntheih natna ani lo.
Asthma chu,Respiratory system that loh vanga awm ani.Thawchham natna a tih theih bawk awme.Bronchial asthma leh Cardiac asthma a awm thei a.Bronchial asthma chu lung natna vanga awm nilovin,thawknadawt natna vanga om ani.Cardiac asthma chu lung natna vanga om ani ve thung.Mahse taksa a lan chhuah dan chu a thuhmun renga,hriathran harsa khawpa in ang ni mahsela,a enkawl dan chu a in ang lo hle.
Eg.Morphin chu Cardiac asthma tan damdawi anih laiin Bronchial asthma tan chuan thihnatur ani.
Tunah chuan Bronchial asthma kan sawi dawn ani.Bronchial asthma chu thawkna dawt natna atanga lo om ani.
ALO AWM CHHAN : Alo awm chhan tak chu Bronchospasm vang ania.Bronchospasm chu THAWKNADAWT THATAWM kan tithei awm e.Bronchospasm lo awm chhan chu
-Natna avangin thawkna dawt alo sen(inflammed)
-chunatna a vangchuan Bronchospasmogenic material thawknadawt chhunglam atangin alo chhuak thin a,chu material chuan thawknadawt tha chu alo titawm ta thin a ni.
Bronchospasmogenic material te chu:-
1)Histamine
2)Leucotriens
3)Prostaglandin
4)PAF...etc
Heng zawng hi Mediators tih a ni bawk.Heng Mediators te hianinflammed of thawknadawt a siam thin a.tin,direct bronchospasm pawh a thlen thei bawk
Mivanduai bik ten,boruak an thawkluh laiin vaivut leh thildang nawite an hiplut tel thin a, chung an thil hipluhte chuan an thawkna dawtah natna a asiama,alo ti sen(inflammed) ta thin a ni.
Tichuan, a vawi hnihna a tan an hipluh leh chuan,ataksaa natna lo awmsa ah khan azu thawkleh ta trhin a chu chuan Madiators te a ti chhuaka, tichuan asthma an lo veita thina ni.
AGGRAVATION hmunvawt,vavut khu,zialzuk,exercice,phurna(emotion)
TREATEMENT
1)steroid hipluh
2)Salbutamol
Ziaktu:- K.T. Lalrammawia 2nd yr. BHMS
He khawvel hmawr tawh takah hian natna mak pui pui a piang mek zel a. Chutih laiin, a tihdamna lam pawhin hma a sawn chho ve zel bawk a. Hmansang Grik leh China-ho huna damdawi/natna tihdam dan khan hma sawn zelin, tunlai science thiamna hmang tangkaiin Homoeopathi hi a lo chhuak chho ta a.
Natna tihdamna'na khawvelin a hmelhriat tawh zinga tha ber - Homeopathy lo chhuah dan hi tlem i lo thlir teh ang.(Hmasang damdawi tel loin).
Antipathi
Antipathi hi 'Father of Medicine', Hippocrates-a duanchhuah niin, kum B.C. zabi 3-na val atangin a lo lar chho tan a, kum zabi 15-na thleng vel kha chuan tha bera ngaih a niin, an lo hmang tawh thin a ni.
Isopathi
Isopathi hi vety doc., W. Lux-a duanchhuah niin, natna tihdamna atan chuan a hmaa mite ai chuan tha tawk tak niin, damdawi khawvelah hmasawnna ropui tak a lo thlen tawh a ni.
Allopathi
Allopathi hi a rem rem fawmkhawm atanga natna tihdamna a ni a, duangchhuaktu bik pawh awm lo a ni. Tunlai kan hman tlanglawn ber hi a ni.
Homiopathi
Homiopathi hi German doc., Dr. Christian Fredrick Samuel Hahnemann-a'n kum 1796 vel laia a duanchhuah kha niin, natna tihdamna'na khawvelin a hmelhriat tawh zinga tha ber a la ni rih a ni.
Homeopathy chu sawifiah tawh i la.
Homiopathi chu natna tihdamna khawvelin a hmelhriat tawh zinga tha ber, natna thlentu anpui damdawi hmanga natna tihdamna hi a ni.
Homio hi kan tan chuan thil thar a la ni mai thei a, a la thar fu bawk reng a; chuvangin a hmaa mite that lohna han sawi i la, kan hrefiah awl ber awm e.
Antipathi kha a tha em em tho nain, natna tak tak tihdamna'n a tlak loh a, chuvangin, tunlaiah chuan first aid velah kan hmang mai mai tawh a ni.
Isopathi hi tunlaiah chuan invenlawkna/vaccine atang kan hmang tawh bawk. A tha em em tho nain, natna zawng zawng tihdamna'n a tlak loh a ni.
Allopathi hi tunlaia MBBS, BDS, Pharm., etc. te'na natna tihdamna'na an hman mek hi a ni a. Kawngkal fel tak nei a ni lo a, a changin antipathi dan an zawm a, a changin isopathi an zawm a, a changin an zawm ve ve a, an zawm lo ve ve bawk a. Mumal nei lotaka kal chho a ni. An damdawi hman ber chu natna thlentu nia an hriat(e.g., bacteria, virus, etc.) do let chi a ni.
Homioapthi erawh chuan kalhmang fel tak a nei a. Hei hi science thiamte pawhin an pawmna chhan leh tah a dawl zawhna a ni. Mihring taksa lang thei thununtu, nunna kalkawng, HNUK hi awm ngeiin an ring a ni.
Homoeopathy is the lastest and refined mode of treating patients economically and non-violently. Government must encourage and patronise in our country.
Ziaktu:- Lalchhuansanga Pachuau, 1st Yr. BHMS